-
1 siegen
siegen, vincere (im allg.). – victoriam consequi od. adipisci (den Sieg erlangen, ersteres auch im Prozeß). – superiorem od. victorem discedere. victorem abire (im Kampf die Oberhand behalten, das Schlachtfeld als Sieger verlassen). – superare (übh. die Oberhand behalten, sowohl von Menschen als auch von einer Meinung etc.). – palmam ferre (bildl., den Vorzug haben). – pervincere (seine Meinung durchsetzen). – mit s. helfen, inter momenta victoriae esse (von einem Soldaten): ohne alles Blutvergießen s., victoriam incruentam adipisci; sine ullo vulnere victoriā potiri. – über jmd. od. etw. s., vincere alqm od. alqd (z.B. suas cupiditates); superare alqm; victoriam ferre ex alqo; victoriam adipisci ab alqo: völlig, devincere alqm (z.B. Poenos classe): die Väter siegten, victoria apud patres fuit.
-
2 Одержать
- expedire (victoriam); adipisci (victoriam); superare; vincere; victoriam reportare; -
3 Достигать
- accedere; succedere (ad summum honorem); attingere; tangere (haec civitas Rhenum tangit); tangere (portus); pervenire; progredi; proficere; expedire (victoriam); adipisci (senectutem); capere (insulam; portum); tenere (portum); pertinere; prehendere; quaerere; scandere; affectare; impetrare; penetrare; permeare; porrigere; prominere;• это дерево достигаает возраста 200 лет - haec arbor ad annum ducentesimum pervenit;
• многого достиг автор, объездивший всю Грузию - plurimum auctor Iberia omni peragrata profecit;
• достигнуть желаемого - frui votis; damnari voti;
• достигнуть власти - affectare opes; adipisci rerum;
• не годами, а природным дарованием достигается мудрость - non aetate, verum ingenio adipiscitur sapientia;
• сабиняне бросились в горы, но лишь немногие достигли их - Sabini montes petebant et pauci tenuere;
• источник, которого достигает морской прилив - fons, quo (in quem) mare succedit;
-
4 victoria
I victōria, ae f. [ victor ]v. Sullana Sl — победа Суллы; ноv. Spartāna QC — победа над спартанцамиv. alicujus Sl — победа чья-л.v. de aliquo L — победа над кем-л.victoriam adipisci Cs (parĕre, ferre L) ex aliquo — одержать над кем-л. победуvictoriam reportare ab aliquo или referre ex aliquo C, L — вернуться после победы над кем-л.v. penes patres fuit L — победа осталась за патрициямиv. litium PM — победа в судебных делахII Victōria, ae f.Виктория, богиня победы Pl, C, L etc. -
5 Победа
- victoria (varia); triumphus (ex, de aliqua re); palma; laurus, -i f;• победа Суллы - victoria Sullana;
• победа над спартанцами - victoria Spartana;
• победа чья-л. - victoria alicujus;
• победа над кем-л. - victoria de aliquo;
• одержать над кем-л. победу - victoriam adipisci, parere, ferre ex aliquo, reportare ab aliquo, referre ex aliquo; triumphum agree, deportare, ducere; triumphare (aliquem; mortem cum suis terroribus);
• победа осталась за патрициями - victoria penes patres fuit;
• победа в судебных делах - victoria litium;
• одерживать сердечные победы - venari amores;
• торжествующий победу - triumphatorius;
• окончательная, полная победа - summa victoriae;
• приближаться к победе - subire palmae;
-
6 victoria
victōria, ae, f. (victor), der Sieg, I) eig.: A) appell.: victoria antiquissima (so wichtiger), Plin. ep.: Cannensis, Liv.: certa, Liv., certissima, Caes.: civilis, Sall.: clarissima, Cic. (u. so summorum imperatorum clarissimae victoriae, Cic.): cruenta, incruenta, Sall.: dubia, Caes.: domestica, externa, Cic.: expedita, Caes.: explorata, Caes.: victoria, quae naturā insolens et superba est, seiner Natur nach etwas Keckes u. Hochmütiges hat, Cic.: vict. matura, Liv.: mitis, Liv.: navalis, Liv. epit.: pulcherrima, Liv. u. Plin. ep.: recens, Caes.: secunda, Auct. b. Hisp.: Sullana, Sall.: varia, Sall. – victoriae laetitia, Liv.: spes victoriae, Liv.: victoriae triumphus, wegen des S., Liv.: trigeminae victoriae triplex triumphus, Liv.: civilis belli victoria, Cic. u. Suet.: Sullae victoria, Sall. – mit de u. Abl., victoria de Veientibus, Liv. 5, 15, 11: de Romanis, Iustin. 31, 3, 9: de Romanis ducibus victoria, Liv. 30, 30, 4: de tot ac tam potentibus populis, Liv. 8, 12, 4: egregia victoria de Hannibale Poenisque, Liv. 21, 46, 8. – mit ex u. Abl., Domitii ex Arvernis et Fabii ex Allobrogibus victoria fuit nobilis, Vell. 2, 10, 2. – m. ad u. Akk., nuntius victoriae ad Cannas, Liv. 23, 11, 7. – adipisci victoriam, Caes. u.a.: adipisci incruentam victoriam, Sall.: adipisci cruentam victoriam ab alqo, Auct. b. Afr.: nihil deinde a victoria cessatum, auch nach dem S. wurde nicht im mindesten gesäumt, der S. wurde eifrig ausgenutzt, Liv.: ubi professione hostium concessam victoriam videt, Liv.: concedere (alci) de victoria, Liv.: conclamare victoriam, ›Sieg‹ rufen, Caes.: patrare victoriam, Tac.: consecutum esse sibi gloriosam victoriam, Cic.: dare alci victoriam, Liv. u.a. (u. so tot de Romanis ducibus alci dare victoriam, Liv.): dare victoriam de Veientibus, Liv.: dimittere exploratam victoriam, freiwillig aufgeben, Caes.: victoria in manu nobis est, Sall.: malle victoriam apud Samnites quam apud Romanos esse, Liv.: excutere (entwinden) alci victoriam, Sen.: victoriam crudeliter exercere (verfolgen), Sall.: acerrume victoriam nobilitatis in plebem exercere, geltend machen gegen das V., dem V. fühlen lassen, Sall.: u. so foede in captis victoriam exercere, Liv.: extorquere hosti victoriam, Liv.: gloriari in victoria, Sall.: ferre (davontragen) victoriam ex alqo, Liv.: gratulari (alci) de victoria, Liv., u. gratulari victoriam, Liv.: totiens victoriam prope in manibus habuisse, Liv.: pulcherrimam victoriam crudelitate inquinare, Liv. epit.: eo intentior ad victoriam niti, Sall.: omittere cunctando victoriam, aus den Händen lassen, Liv.: parta victoriā (die Errungenschaften des Sieges) ex manibus eripere, Sall.: male partam victoriam male perdere, Liv.: victoria, quantam de Samnitibus nemo ad eam diem praeter Lucium Papirium patrem consulis pepererat, Liv.: victoriā potiri, Sulp. Sev.: sine ullo vulnere victoriā potiri, Caes.: tanta laetitia et gratulatio fuit, ut praeciperetur victoria animis, Liv.: populo Romano Quiritium vim victoriamque prosperare (v. den Göttern), Liv.: referre (nach Hause zurückbringen) victoriam, Frontin.: u. so referre non incruentam victoriam, Liv., clarissimam victoriam, Frontin., gloriosam victoriam, Val. Max.: victoriam potius ex Volscis quam pacem infidam Romam referre, Liv.: referre regi aut victoriam de Romanis aut aequas pacis condiciones, Iustin.: reportare (aus dem Kampfe mit nach Hause zurückbringen) victoriam, non pacem domum, Liv.: u. so reportare a rege signa victoriae, non victoriam, Cic.: victoriae temperare, sich im S. mäßigen, Sall.: tueri victoriam, Liv.: uti victoriā, den S. ausnutzen, verfolgen, Sall.: victoriā mitius uti, vom S. einen milden Gebrauch machen, sich als milder Sieger zeigen, Iustin. – Plur., victoriae eorum bellorum gratissimae fuerunt, Cic. Mur. 31: illum diem omnes labores et victorias confirmaturum (esse), Sall. Iug. 49, 3: tot tam claris victoriis partis, Auct. b. Air. 31, 8. – B) als nom. propr., Victōria, die Siegesgöttin, mit Flügeln u. einem Lorbeerkranze od. Palmzweige in der Hand dargestellt, Plaut. Amph. prol. 42. Cic. de nat. deor. 2, 61 u.a.: v. der Statue der Viktoria, Standbild der Viktoria, aurea, Liv. 22, 37, 5: solche Siegesgöttinen auf dem Giebel u. den Giebelzinnen des Konkordiatempels, Liv. 26, 23, 4. – II) übtr.: a) übh.: certaminis, in dem darüber entstandenen Kampfe, Liv.: quatenus victoriam exerceret, wie weit er seinen Sieg treiben würde, Liv.: victoria penes patres fuit, Liv. – m. de od. ex u. Abl., de patribus, Liv. 4, 6, 4: ex collega, Liv. 2, 44, 3. – b) vor Gericht, nocentissima victoria, Cic.: litium, Plin.: sibi gloriosam victoriam consequi, Cic. – / archaist. Genet. Victories, Corp. inscr. Lat. 11, 2969; arch. Dat. Victorie, Corp. inscr. Lat. 1, 183.
-
7 victoria
victōria, ae, f. (victor), der Sieg, I) eig.: A) appell.: victoria antiquissima (so wichtiger), Plin. ep.: Cannensis, Liv.: certa, Liv., certissima, Caes.: civilis, Sall.: clarissima, Cic. (u. so summorum imperatorum clarissimae victoriae, Cic.): cruenta, incruenta, Sall.: dubia, Caes.: domestica, externa, Cic.: expedita, Caes.: explorata, Caes.: victoria, quae naturā insolens et superba est, seiner Natur nach etwas Keckes u. Hochmütiges hat, Cic.: vict. matura, Liv.: mitis, Liv.: navalis, Liv. epit.: pulcherrima, Liv. u. Plin. ep.: recens, Caes.: secunda, Auct. b. Hisp.: Sullana, Sall.: varia, Sall. – victoriae laetitia, Liv.: spes victoriae, Liv.: victoriae triumphus, wegen des S., Liv.: trigeminae victoriae triplex triumphus, Liv.: civilis belli victoria, Cic. u. Suet.: Sullae victoria, Sall. – mit de u. Abl., victoria de Veientibus, Liv. 5, 15, 11: de Romanis, Iustin. 31, 3, 9: de Romanis ducibus victoria, Liv. 30, 30, 4: de tot ac tam potentibus populis, Liv. 8, 12, 4: egregia victoria de Hannibale Poenisque, Liv. 21, 46, 8. – mit ex u. Abl., Domitii ex Arvernis et Fabii ex Allobrogibus victoria fuit nobilis, Vell. 2, 10, 2. – m. ad u. Akk., nuntius victoriae ad Cannas, Liv. 23, 11, 7. – adipisci victoriam, Caes. u.a.: adipisci incruentam victoriam, Sall.: adipisci cruentam victoriam ab alqo, Auct. b. Afr.: nihil deinde a victoria cessatum, auch nach dem S. wurde nicht im min-————desten gesäumt, der S. wurde eifrig ausgenutzt, Liv.: ubi professione hostium concessam victoriam videt, Liv.: concedere (alci) de victoria, Liv.: conclamare victoriam, ›Sieg‹ rufen, Caes.: patrare victoriam, Tac.: consecutum esse sibi gloriosam victoriam, Cic.: dare alci victoriam, Liv. u.a. (u. so tot de Romanis ducibus alci dare victoriam, Liv.): dare victoriam de Veientibus, Liv.: dimittere exploratam victoriam, freiwillig aufgeben, Caes.: victoria in manu nobis est, Sall.: malle victoriam apud Samnites quam apud Romanos esse, Liv.: excutere (entwinden) alci victoriam, Sen.: victoriam crudeliter exercere (verfolgen), Sall.: acerrume victoriam nobilitatis in plebem exercere, geltend machen gegen das V., dem V. fühlen lassen, Sall.: u. so foede in captis victoriam exercere, Liv.: extorquere hosti victoriam, Liv.: gloriari in victoria, Sall.: ferre (davontragen) victoriam ex alqo, Liv.: gratulari (alci) de victoria, Liv., u. gratulari victoriam, Liv.: totiens victoriam prope in manibus habuisse, Liv.: pulcherrimam victoriam crudelitate inquinare, Liv. epit.: eo intentior ad victoriam niti, Sall.: omittere cunctando victoriam, aus den Händen lassen, Liv.: parta victoriā (die Errungenschaften des Sieges) ex manibus eripere, Sall.: male partam victoriam male perdere, Liv.: victoria, quantam de Samnitibus nemo ad eam diem praeter Lucium Papirium patrem consulis pepererat, Liv.: victoriā potiri, Sulp. Sev.: sine————ullo vulnere victoriā potiri, Caes.: tanta laetitia et gratulatio fuit, ut praeciperetur victoria animis, Liv.: populo Romano Quiritium vim victoriamque prosperare (v. den Göttern), Liv.: referre (nach Hause zurückbringen) victoriam, Frontin.: u. so referre non incruentam victoriam, Liv., clarissimam victoriam, Frontin., gloriosam victoriam, Val. Max.: victoriam potius ex Volscis quam pacem infidam Romam referre, Liv.: referre regi aut victoriam de Romanis aut aequas pacis condiciones, Iustin.: reportare (aus dem Kampfe mit nach Hause zurückbringen) victoriam, non pacem domum, Liv.: u. so reportare a rege signa victoriae, non victoriam, Cic.: victoriae temperare, sich im S. mäßigen, Sall.: tueri victoriam, Liv.: uti victoriā, den S. ausnutzen, verfolgen, Sall.: victoriā mitius uti, vom S. einen milden Gebrauch machen, sich als milder Sieger zeigen, Iustin. – Plur., victoriae eorum bellorum gratissimae fuerunt, Cic. Mur. 31: illum diem omnes labores et victorias confirmaturum (esse), Sall. Iug. 49, 3: tot tam claris victoriis partis, Auct. b. Air. 31, 8. – B) als nom. propr., Victōria, die Siegesgöttin, mit Flügeln u. einem Lorbeerkranze od. Palmzweige in der Hand dargestellt, Plaut. Amph. prol. 42. Cic. de nat. deor. 2, 61 u.a.: v. der Statue der Viktoria, Standbild der Viktoria, aurea, Liv. 22, 37, 5: solche Siegesgöttinen auf dem Giebel u. den Giebelzinnen des Konkordiatempels, Liv. 26, 23,————4. – II) übtr.: a) übh.: certaminis, in dem darüber entstandenen Kampfe, Liv.: quatenus victoriam exerceret, wie weit er seinen Sieg treiben würde, Liv.: victoria penes patres fuit, Liv. – m. de od. ex u. Abl., de patribus, Liv. 4, 6, 4: ex collega, Liv. 2, 44, 3. – b) vor Gericht, nocentissima victoria, Cic.: litium, Plin.: sibi gloriosam victoriam consequi, Cic. – ⇒ archaist. Genet. Victories, Corp. inscr. Lat. 11, 2969; arch. Dat. Victorie, Corp. inscr. Lat. 1, 183.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > victoria
-
8 Sieg
Sieg, victoria. – tropaeum (τρόπαιον, Siegesdenkmal, meton. = Sieg, wie Nep. Them. 5, 3). – palma (bildl., Siegespreis, Vorzug). – ein ausgemachter S., parta et explorata victoria: der S. mit der Reiterei, victoria equestris: der S. über auswärtige Feinde, victoria externa: der S. über Feinde im Innern, victoria domestica: der S. bei Kannä, victoria Cannensis: der S. über jmd., victoria ex alqo parta; zuw. auch bl. victus alqs (z.B. nach dem S. über den Dareus, post Dareum victum: mit dem S. über jmd. prahlen, alqo victo gloriari): unter Siegen ergraut, senex vincendo factus: den S. erringen, erlangen, davontragen, erfechten, erkämpfen, victoriam consequi, adipisci; victoriā potiri (z.B. sine ullo vulnere); über jmd., s. siegen (über jmd.): einen doppelten S. erfechten, geminare victoriam: den S. herbeiführen, momentum afferre ad victoriam: den S. mit herbeiführen (mit erringen), mit erkämpfen helfen, inter momenta victoriae esse (v. einem Soldaten): den S. dem röm. Volke erkämpfen helfen, adiutorem esse in proeliis victoriae populi Romani. – der S. war leicht, facile erat vincere: den S. in den Händen haben, victoriam in manibus habere: den ausgemachten S. aus den Händen lassen, victoriam exploratam dimittere: jmdm. den S. aus den Händen reißen, victoriam alci ex manibus eripere. – den S. benutzen, verfolgen, a victoria nihil cessare (den S. nicht unbenutzt lassen); victoriam exercere (vom Siege den u. den Gebrauch machen, den Sieg so und so geltend machen, fühlen lassen, z.B. crudeliter: u. acerrime in plebem: u. foede in captis). – den S. aufgeben, victoriam omittere: des Sieges schon gewiß sein, victoriam iam animo praecipere. – jmdm. den S. zuerkennen, manus dare vincique se pati (sich für besiegt erklären); alci palmam dare (jmdm. den Vorzug einräumen): der Wahrheit den S. verschaffen, veritatem obtinere.
-
9 victoria
victorĭa, ae, f. [st2]1 [-] victoire. [st2]2 [-] supériorité, triomphe, succès, réussite. - referre (reportare) victoriam ex (ab) aliquo: remporter la victoire sur qqn. - temperare victoriae: ne pas abuser de sa victoire, se modérer dans la victoire. - Victoria, ae, f.: - [abcl]a - la Victoire (divinité). - [abcl]b - la Victoire (statue de la divinité). - [abcl]c - Victoire (nom de femme). - [abcl]d - Victoria (= Vittoria, ville de Tarraconaise).* * *victorĭa, ae, f. [st2]1 [-] victoire. [st2]2 [-] supériorité, triomphe, succès, réussite. - referre (reportare) victoriam ex (ab) aliquo: remporter la victoire sur qqn. - temperare victoriae: ne pas abuser de sa victoire, se modérer dans la victoire. - Victoria, ae, f.: - [abcl]a - la Victoire (divinité). - [abcl]b - la Victoire (statue de la divinité). - [abcl]c - Victoire (nom de femme). - [abcl]d - Victoria (= Vittoria, ville de Tarraconaise).* * *Victoria, victoriae. Cic. Victoire.\Adipisci victoriam. Caesar. Gaigner la victoire.\Consequi victoriam. Cic. Avoir ou gaigner la victoire.\Constat victoriam multorum virorum fortium morte. Caesar. La victoire couste la mort de beaucoup de vaillants hommes.\Parere victoriam. Caesar. Gaigner la victoire.\Reportare victoriam. Cic. Avoir ou gaigner la victoire, Emporter la victoire.\Multorum sanguine ac vulneribus ea Poenis victoria stetit. Liu. Leur cousta, etc. -
10 adipīscor
adipīscor adeptus, ī, dep. [ad + apiscor], to come up with, arrive at, reach, overtake: Romani adepti fessos, L.—Fig., to attain, get, obtain, acquire, reach: senectutem: hanc victoriam, Cs.: tuam amicitiam, N.: ius nostrum, L.: rerum adeptus est, Ta.: adepti sunt, ut dies festos agitare possent: iis adipiscendi magistratūs, they should take public office: crimen, O.—P. pass.: prope iam adeptam victoriam retinere, S.* * *adipisci, adeptus sum V DEPgain, secure, win, obtain; arrive at, come up to/into; inherit; overtake -
11 adipiscor
1) достигать ( senectutem Cs); одерживать ( victoriam Cs); стяжать (gloriam Nep, Ap)2) догонять, настигать ( fugientem L)3) добиваться ( dominationis T); завладеватьa. rerum (= potiri rerum) T — захватить верховную властьa. jus suum L — добиться своих прав4) обретать, получатьa Tarpeio mons est cognomen adeptus Pers — гора названа по имени Тарпея; иногда в значении pass.non aetate, verum ingenio adipiscitur sapientia Pl — не годами, а природным дарованием достигается мудрость -
12 adipiscor
ad-ipiscor, adeptus sum, adipiscī (ad u. apiscor), habhaft werden, I) räumlich erreichen, einholen, vix adipiscendi (te) potestas modo fuit, Plaut.: fessos, fugientem, Liv.: quos sequebantur non sunt adepti, Liv.: signa (i.e. sidera) adipiscuntur lunam, Lucr. – II) übtr., a) etw., wonach man gestrebt hat, erreichen, α) geistig erreichen, erfassen, quod vis divina assequi non possit, si id mens humana adepta non sit, Cic. Rosc. Am. 131. – β) etw. als erstrebtes Besitztum erreichen, erringen, erlangen, zu etw. gelangen (Ggstz. amittere), dictis (durch Witze) menstruales epulas, Plaut.: par conubium maturo tempore (v. einer virgo), Catull.: senectutem, Cic.: victoriam, Caes.: gloriam, Nep.: laudem, Cic.: gloriam, laudem, decus, Plaut.: famam latiorem, weit u. breit berühmt werden, Solin.: paternos honores, Brut. bei Cic.: ius suum, Liv.: in adipiscenda morte manu eius adiutus, bei seiner Selbstentleibung, Suet.: singula mediocriter, sich zu eigen machen (aneignen), Cic.: maximam ab omnibus (bei allen) laudem, Cic.: potentiam apud unum, odium apud omnes, Tac.: gloriam ex alqa re, Nep.: finis bonorum est adeptum esse omnia e natura et animo et corpore et vita, Cic.: quod adeptus est per scelus, Cic.: immortalitatem quandam per vos, Cic.: adeptos aliquantum se ad dicendum et ad iudicandum, Cic.: Partic. im Vok., omnium triumphorum lauream adepte maiorem, Plin. 7, 117: m. Genet., rerum adeptus est, Tac. ann. 3, 55. – m. folg. ut od. ne u. Konj., Cic. Verr. 2, 51; Mil. 34. – Pass., non aetate, verum ingenio adipiscitur sapientia, Plaut. trin. 367: haec adipiscuntur, C. Fann. bei Prisc. 8, 15. – öfter Partic. adeptus, Sall. u.a. (s. Kritz u. Fabri zu Sall. Cat. 7, 3. Neue-Wagner Formenl.3 Bd. 3. S. 23). – b) übh. etw. erlangen, bes. Unangenehmes, nomen a tonso capillo, Ov.: nullum crimen, Ov.: malis consiliis pares eventus, Liv. 6, 8. § 8. – / Parag. Infin. Präs. adipiscier, Plaut. capt. 483. Ter. Andr. 332.
-
13 erfechten
erfechten, einen Sieg über jmd, victoriam ferre, consequi, adipisci ex alqo. – ein herrlicher Sieg wurde erfochten, victoria egregia parta est. Vgl. »Sieg«.
-
14 adipiscor
ad-ipiscor, adeptus sum, adipiscī (ad u. apiscor), habhaft werden, I) räumlich erreichen, einholen, vix adipiscendi (te) potestas modo fuit, Plaut.: fessos, fugientem, Liv.: quos sequebantur non sunt adepti, Liv.: signa (i.e. sidera) adipiscuntur lunam, Lucr. – II) übtr., a) etw., wonach man gestrebt hat, erreichen, α) geistig erreichen, erfassen, quod vis divina assequi non possit, si id mens humana adepta non sit, Cic. Rosc. Am. 131. – β) etw. als erstrebtes Besitztum erreichen, erringen, erlangen, zu etw. gelangen (Ggstz. amittere), dictis (durch Witze) menstruales epulas, Plaut.: par conubium maturo tempore (v. einer virgo), Catull.: senectutem, Cic.: victoriam, Caes.: gloriam, Nep.: laudem, Cic.: gloriam, laudem, decus, Plaut.: famam latiorem, weit u. breit berühmt werden, Solin.: paternos honores, Brut. bei Cic.: ius suum, Liv.: in adipiscenda morte manu eius adiutus, bei seiner Selbstentleibung, Suet.: singula mediocriter, sich zu eigen machen (aneignen), Cic.: maximam ab omnibus (bei allen) laudem, Cic.: potentiam apud unum, odium apud omnes, Tac.: gloriam ex alqa re, Nep.: finis bonorum est adeptum esse omnia e natura et animo et corpore et vita, Cic.: quod adeptus est per scelus, Cic.: immortalitatem quandam per vos, Cic.: adeptos aliquantum se ad dicendum et ad iudicandum, Cic.: Partic. im Vok., omnium triumphorum lauream————adepte maiorem, Plin. 7, 117: m. Genet., rerum adeptus est, Tac. ann. 3, 55. – m. folg. ut od. ne u. Konj., Cic. Verr. 2, 51; Mil. 34. – Pass., non aetate, verum ingenio adipiscitur sapientia, Plaut. trin. 367: haec adipiscuntur, C. Fann. bei Prisc. 8, 15. – öfter Partic. adeptus, Sall. u.a. (s. Kritz u. Fabri zu Sall. Cat. 7, 3. Neue-Wagner Formenl.3 Bd. 3. S. 23). – b) übh. etw. erlangen, bes. Unangenehmes, nomen a tonso capillo, Ov.: nullum crimen, Ov.: malis consiliis pares eventus, Liv. 6, 8. § 8. – ⇒ Parag. Infin. Präs. adipiscier, Plaut. capt. 483. Ter. Andr. 332.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > adipiscor
-
15 amplissime
amplus, a, um, adj. [some regard this as a shortened form of anapleôs, = filled up, full; others, as for ambulus from amb-, rounded out, as superus from super, etc.; v. Doed. Syn. II. p. 113; but perh. it is better to form it from am- and -plus, akin to -pleo, plenus, q. v. Pott], thus pr., full all round; hence, great, large. —In space, of large extent, great, large, wide, ample, spacious (the forms amplus and amplior are very rare in the ante-class. per., and rare in all periods. Amplius is com. in the ante-class., freq. in the class., and very freq. in the post-class. per., the Vulg. rarely using the other forms, but using this 121 times. Amplissimus belongs to prose, and is scarcely used before Cicero, with whom it was a very favorite word. It was also used by Plin. Maj. and Min., but never by Tac., Sall. (in his genuine works), nor the Vulg. Catullus used only the form amplius, and Prop. only amplus, while Tib. and Pers. never used this word in any form. Ampliter is found mostly in Plaut.; and ample and amplissime are used a few times by Cic. and by writers that followed him; syn.: magnus, ingens, latus, late patens, spatiosus, laxus).I.Lit.:B.amplus et spectu protervo ferox,
Pac. Trag. Rel. p. 94 Rib.:qui (Pluto) ter amplum Geryonen compescit unda,
Hor. C. 2, 14, 7:ampla domus dedecori domino fit, si est in ea solitudo,
Cic. Off. 1, 39, 139; so Verg. A. 2, 310:admodum amplum et excelsum signum,
Cic. Verr. 4, 74:collis castris parum amplus,
Sall. J. 98, 3:porticibus in amplis,
Verg. A. 3, 353:per amplum mittimur Elysium,
id. ib. 6, 743:vocemque per ampla volutant Atria,
id. ib. 1, 725:nil vulva pulchrius ampla,
Hor. Ep. 1, 15, 41:amplae aures,
Plin. 11, 52, 114, § 274:milium amplum grano,
id. 18, 7, 10, § 55:cubiculum amplum,
Plin. Ep. 2, 17, 6:baptisterium amplum atque opacum,
id. ib. 5, 6, 25.— Comp.:quanto est res amplior,
Lucr. 2, 1133:Amplior Urgo et Capraria,
Plin. 3, 6, 12, § 81:avis paulo amplior passere,
id. 10, 32, 47, § 89:amplior specie mortali,
Suet. Aug. 94; id. Caes. 76 (for the neutr. amplius, v. infra).— Sup.:amplissima curia... gymnasium amplissimum,
Cic. Verr. 2, 4, 53:urbs amplissima atque ornatissima,
id. Agr. 2, 76:amplissimum peristylum,
id. Dom. 116:(candelabrum) ad amplissimi templi ornatum esse factum,
id. Verr. 4, 65:mons Italiae amplissimus,
Plin. 3, 5, 7, § 48:amplissimum flumen,
Plin. Ep. 8, 8, 3:amplissimus lacus,
id. ib. 10, 41, 2:amplissima insula,
Plin. 6, 20, 23, § 71:amplissimi horti,
Plin. Ep. 8, 18, 11:amplissima arborum,
Plin. 16, 39, 76, § 200:est (topazon) amplissima gemmarum,
id. 37, 8, 32, § 109:amplissimum cubiculum,
Plin. Ep. 5, 6, 23.—Transf., great, abundant, ample, much, long:II.bono atque amplo lucro,
Plaut. Am. prol. 6 and Ep. 2, 2, 117:pabula miseris mortalibus ampla,
Lucr. 5, 944:ampla civitas,
Cic. Verr. 4, 81; 4, 96:civitas ampla atque florens,
Caes. B. G. 4, 3:gens ampla,
Plin. 5, 30, 33, § 125:amplae copiae,
Caes. B. G. 5, 19:ampla manus militum,
Liv. Epit. 1, 4, 9:pecuaria res ampla,
Cic. Quinct. 12:res familiaris ampla,
id. Phil. 13, 8:(res) ampla,
Sall. H. Fragm. 3, 82, 20 Kritz:patrimonium amplum et copiosum,
Cic. Sex. Rosc. 6; id. Dom. 146: id. Phil. 2, 67:amplae divitiae,
Hor. S. 2, 2, 101:esse patri ejus amplas facultates,
Plin. Ep. 1, 14, 9:in amplis opibus heres,
Plin. 9, 36, 59, § 122.— Comp.:amplior numerus,
Cic. Mil. 57; Sall. J. 105, 3; Tac. A. 14, 53:ampliores aquae,
Plin. 5, 9, 10, § 58:amplior exercitus,
Sall. J. 54, 3; Suet. Vesp. 4:commeatus spe amplior,
Sall. J. 75, 8:amplior pecunia, Auct. B. Alex. 56: pecunia amplior,
Plin. Ep. 3, 11, 2:pretia ampliora,
Plin. 10, 29, 43, § 84:omnia longe ampliora invenire quam etc.,
Plin. Ep. 1, 14, 10:ampliores noctes,
Plin. 18, 26, 63, § 232:ut ampliori tempore maneret,
Vulg. Act. 18, 20.— Sup.:peditatus copiae amplissimae e Gallia,
Cic. Font. 8:exercitus amplissimus,
Plin. Ep. 2, 13, 2; 9, 13, 11:amplissima pecunia,
Cic. Rosc. Am. 31:amplissimae fortunae,
id. Verr. 2, 5, 8; id. Quinct. 49; id. Phil. 10, 4:amplissimae patrimonii copiae,
id. Fl. 89:amplissimas summas emptionibus occupare,
Plin. Ep. 8, 2, 3:opes amplissimae,
id. ib. 8, 18, 4:amplissima dies horarum quindecim etc.,
the longest day, Plin. 6, 34, 39, § 218.—Also subst. in comp. neutr. (v. amplius, adv. infra), more:ut quirem exaudire amplius,
Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:si vis amplius dari, Dabitur,
Plaut. Trin. 2, 1, 18:jam amplius orat,
id. ib. 2, 1, 19:daturus non sum amplius,
Cic. Verr. 2, 2, 29:non complectar in his libris amplius quam quod etc.,
id. de Or. 1, 6, 22:tantum adfero quantum ipse optat, atque etiam amplius,
Plaut. Capt. 4, 1, 10:ni amplius etiam, quod ebibit,
id. Trin. 2, 1, 20: Ph. Etiamne amplius? Th. Nil, Ter. Eun. 1, 2, 63: Tr. Dimidium Volo ut dicas. Gr. Immo hercle etiam amplius, Plaut. Rud. 4, 3, 21: Th. Nempe octoginta debentur huic minae? Tr. Haud nummo amplius, id. Most. 3, 3, 16:etiam amplius illam adparare condecet,
Turp. Com. Rel. p. 100 Rib.:hoc onere suscepto amplexus animo sum aliquanto amplius,
Cic. Verr. 2, 1:si sit opus liquidi non amplius urna,
Hor. S. 1, 1, 54:omnis numerus amplius octingentis milibus explebat,
Vell. 2, 110, 3:Segestanis imponebat aliquanto amplius quam etc.,
Cic. Verr. 4, 76:illa corona contentus Thrasybulus neque amplius requisivit,
Nep. Thras. 4, 3:amplius possidere,
Plin. 18, 4, 3, § 17:Ille imperio ei reddito haud amplius, quam ut duo ex tribus filiis secum militarent, exegit,
Curt. 8, 4, 21:dedit quantum maximum potuit, daturus amplius, si potuisset,
Plin. Ep. 3, 21, 6:cum hoc amplius praestet, quod etc.,
id. ib. 7, 25, 1.—Also with part. gen., more of, a greater quantity or number of:gaudeo tibi liberorum esse amplius,
Plaut. Cist. 5, 4:te amplius bibisse praedicet loti,
Cat. 39, 21:amplius frumenti auferre,
Cic. Verr. 3, 49:expensum est auri viginti paulo amplius,
id. Fl. 6, 8:amplius negotii contrahi,
id. Cat. 4, 9:si amplius obsidum vellet,
Caes. B. G. 6, 9, ubi v. Herz.:quanto ejus amplius processerat temporis,
id. B. C. 3, 25.—Fig.A.Of internal power or force, great, strong, violent, impetuous:B.pro viribus amplis,
Lucr. 5, 1174:amplae vires peditum,
Plin. 6, 20, 23, § 75;ampla nepotum Spes,
Prop. 4, 22, 41:poena sera, sed ampla,
full, strict, id. 4, 5, 32. — Comp.:haec irae factae essent multo ampliores,
Ter. Hec. 3, 1, 9:si forte morbus amplior factus siet, i. e. gravior,
id. ib. 3, 1, 50:amplior metus,
Cic. Clu. 128:amplior potentia feris,
Plin. 28, 10, 42, § 153:ampliorem dicendi facultatem consequi,
Quint. 2, 3, 4:amplior eoque acrior impetus,
Flor. 4, 2, 66:spes amplior,
Sall. J. 105, 4:amplius accipietis judicium,
severer, Vulg. Matt. 23, 14:amplior auctoritas,
Plin. 37, 3, 12, § 47:amplior virtus,
higher merit, Quint. 8, 3, 83:idem aut amplior cultus (dei),
Plin. 28, 2, 4, § 18:amplior est quaestio,
Quint. 3, 5, 8:ampliora verba,
of larger meaning, id. 8, 4, 2: scientia intellegentiaque ac sapientia ampliores inventae sunt in te, Vulg. Dan. 5, 14:quo legatis animus amplior esset,
Sall. C. 40, 6; 59, 1:spiritus amplior,
Vulg. Dan. 5, 12; 6, 3.— Sup.:(honos) pro amplissimis meritis redditur,
Cic. Phil. 5, 41:cujus sideris (Caniculae) effectus amplissimi in terra sentiuntur,
very violent, Plin. 2, 40, 40, § 107:amplissima spes,
Suet. Caes. 7:his finis cognitionis amplissimae,
most important trial, Plin. Ep. 2, 11, 23.—Of external splendor, great, handsome, magnificent, splendid, glorious:C.illis ampla satis forma, pudicitia,
great enough, Prop. 1, 2, 24:haec ampla sunt, haec divina,
Cic. Sest. 102; id. Arch. 23:res gestae satis amplae,
Sall. C. 8, 2:cur parum amplis adfecerit praemiis,
Cic. Mil. 57:ampla quidem, sed pro ingentibus meritis praemia acceperunt,
Tac. A. 14, 53:amplum in modum praemia ostentare,
Aur. Vict. Caes. 26, 6:amplis honoribus usi,
Sall. J. 25, 4:amplis honoribus auctos,
Hor. S. 1, 6, 11.—Sometimes in mal. part. or ironically:amplam occasionem calumniae nactus,
a fine opportunity, Cic. Verr. 2, 61:spolia ampla refertis Tuque puerque tuus,
glorious spoils, Verg. A. 4, 93.— Comp.:ne ullum munus aedilitatis amplius aut gratius populo esse possit,
Cic. Verr. 2, 1, 5; id. Mur. 37:praemiis ad perdiscendum amplioribus commoveri,
id. de Or. 1, 4, 13:alicui ampliorem laudem tribuere,
id. Sest. 27:in aliqua re esse laudem ampliorem,
id. Marcell. 4:corporis membris plus dedit, id amplius atque augustius ratus (Zeuxis),
Quint. 12, 10, 5:ut Augustus vocaretur ampliore cognomine,
Suet. Aug. 7.— Subst.:in potestatibus eo modo agitabat, ut ampliore, quam gerebat, dignus haberetur,
of something greater, Sall. J. 63, 5.— Sup.:ut consules monumentum quam amplissimum faciundum curent,
Cic. Phil. 14, 38; 14, 31; id. Verr. 4, 82:hoc munus aedilitatis amplissimum,
id. ib. 1, 12, 36; Aur. Vict. Vir. Ill. 1, 74:alicui amplissimas potestates dare,
Cic. Agr. 2, 31:insignibus amplissimis ornatus,
id. ib. 2, 101:dona amplissima conferre,
Plin. 18, 3, 3, § 9:praemia legatis dedistis amplissima,
Cic. Cat. 4, 5; id. Phil. 2, 32:spe amplissimorum praemiorum adduci,
id. Mil. 5; id. de Or. 1, 5, 16:velut praemium quoddam amplissimum longi laboris,
Quint. 10, 7, 1:munera amplissima mittere,
Caes. B. G. 1, 43:vestris beneficiis amplissimis adfectus,
Cic. Imp. Pomp. 51; id. Dom. 98:laudi amplissimae lauream concedere,
id. Pis. 74:laudibus amplissimis adficere,
id. Phil. 7, 11:amplissimam gloriam consequi,
id. Prov. Cons. 39:ut eum amplissimo regis honore et nomine adfeceris,
id. Deiot. 14:amplissimis aliquem efferre honoribus,
Aur. Vict. Epit. 17, 3:amplissimis uti honoribus,
Cic. Fl. 45:amplissimos honores adipisci,
id. Verr. 5, 181:honores adsequi amplissimos,
id. Mil. 81:aliquem ad honores amplissimos perducere,
id. Am. 20, 73:meus labor fructum est amplissimum consecutus,
id. Imp. Pomp 2:mihi gratiae verbis amplissimis aguntur,
in the handsomest termis, id. Cat. 3, 14; id. Phil. 2, 13; id. Quir. 15:ei amplissimis verbis gratias egimus,
id. Phil. 1, 3:provincia Gallia merito ornatur verbis amplissimis ab senatu,
id. ib. 4, 9:amplissimis verbis conlaudatus,
Suet. Caes. 16:amplissimo populi senatusque judicio exercitus habuistis,
Cic. Agr. 1, 12; id. Fl. 5; id. Dom. 86; id. Planc. 93:de meo consulatu amplissima atque ornatissima decreta fecerunt,
id. Dom. 74:quam universi populi, illius gentis, amplissimum testimonium (said of Cic.),
Plin. 7, 30, 31, § 116.—In respect of the opinion of others, esteemed, renowned, etc.:D.quicquid est, quamvis amplum sit, id est parum tum cum est aliquid amplius,
Cic. Marcell. 26:quid hunc hominem magnum aut amplum de re publica cogitare (putare possumus), qui etc.,
great or noble, id. Imp. Pomp. 37:omnia, quae vobis cara atque ampla sunt,
id. Agr. 2, 9; id. Arch. 23:convenerunt corrogati et quidem ampli quidam homines,
id. Phil. 3, 20:hoc studium parvi properemus et ampli,
small and great, Hor. Ep. 1, 3, 28:amplis doctoribus instructus,
Tac. A. 14, 52:sin autem sunt amplae et honestae familiae plebeiae,
Cic. Mur. 7, 15.— Comp.:cum est aliquid amplius,
Cic. Marcell. 26:ampliores ordines,
Caes. B. C. 1, 77, where Dinter reads priores: quo (ingenio) neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est, [p. 112] Sall. J. 2, 4:nihil amplius potes (tribuere) amicitia tua,
Plin. Ep. 2, 13, 10:quid amplius facitis?
Vulg. Matt. 5, 47.— Sup.:ex amplissimo genere nubere,
Cic. Cael. 34:amplissimo genere natus,
Caes. B. G. 4, 12:genere copiisque amplissimus, id. ib 6, 15: quam (familiam) vidit amplissimam,
Cic. Phil. 13, 12:amplissimos patruos habere,
id. Sex. Rosc. 147:amplissima civitas,
id. Verr. 5, 122:apud illos Fabiorum nomen est amplissimum,
id. Font. 36; id. Caecin. 104; id. Verr. 3, 96; id. Deiot. 14:mihi hic locus ad agendum amplissimus est visus,
id. Imp. Pomp. 1:non adgrediar ad illa maxima atque amplissima prius quam etc.,
id. Sest. 5:licet tribuas ei quantum amplissimum potes, nihil tamen amplius potes amicitia tua,
Plin. Ep. 2, 13, 10:amplissimis operibus increscere,
id. ib. 8, 4, 3:honores in amplissimo consilio collocare,
Cic. Sen. 2:amplissimi orbis terrae consilii principes,
id. Phil. 3, 34: honoris amplissimi puto esse accusare improbos, I esteem it to be the greatest honor, etc., id. Div. in Caecil. 70:promotus ad amplissimas procurationes,
Plin. Ep. 7, 31, 3:praeter honores amplissimos cognomenque etc.,
Plin. 7, 44, 45, § 142:spes amplissimae dignitatis,
Cic. Agr. 2, 49; id. Sen. 19, 68; Suet. Vit. 2.—Hence, amplissimus (almost always thus in sup.) as a title for persons holding great and honored offices, as consul, senator, etc., or as an honorable epithet of the office itself or the body of officers, distinguished, very distinguished, honorable, right honorable, most honorable, etc.:E.is mihi videtur amplissimus, qui sua virtute in altiorem locum pervenit,
Cic. Sex. Rosc. 83:homo et suis et populi Romani ornamentis amplissimus,
id. Mur. 8:P. Africanus rebus gestis amplissimus,
id. Caecin. 69:ut homines amplissimi testimonium de sua re non dicerent,
id. Sex. Rosc. 102; id. Clu. 197:Q. Catuli atque ceterorum amplissimorum hominum auctoritas,
id. Imp. Pomp. 63:vir amplissimus ejus civitatis,
id. Verr. 4, 17; id. Fl. 32:exercitum Cn. Domitii, amplissimi viri, sustentavit,
id. Deiot. 5, 14:cum habeas amplissimi viri religionem (of L. Lucullus),
id. Arch. 4, 8; id. Lig. 22:in quo consilio amplissimi viri judicarent,
id. Mil. 5; id. Balb. 1; id. Dom. 2:comitatus virorum amplissimorum,
id. Sull. 9:viros primarios atque amplissimos civitatis in consilium advocare,
id. Verr. 3, 18:ordinis amplissimi esse,
Aur. Vict. Caes. 13, 1; 37, 6:cives amplissimos legare,
Cic. Balb. 42:hoc amplissimum nomen, i. e. senatorium,
id. Verr. 3, 96:amplissimus honos, i. e. consulatus,
id. Rep. 1, 6; so,amplissimo praeditus magistratu,
Suet. Aug. 26:amplissimus ordo, i. e. senatorius,
Plin. Ep. 10, 3; Suet. Calig. 49:amplissimi ordines, i. e. senatus et equites,
id. Vesp. 9:amplissimum collegium decemvirale,
Cic. Verr. 2, 4, 49:an vero vir amplissimus, P. Scipio, pontifex maximus, etc.,
id. Cat. 1, 3:amplissimum sacerdotium,
id. Verr. 2, 126; id. Phil. 13, 8:sacerdotium amplissimum,
id. Verr. 2, 127.—As rhet. epithet:I.amplus orator,
one that speaks richly and with dignity, Cic. Or. 9; id. Brut. 68:herous (pes), qui est idem dactylus Aristoteli amplior, iambus humanior videatur,
grander, more stately, Quint. 9, 4, 88:amplius compositionis genus,
more copious style, id. 9, 4, 129.— Adv. (on the extent of the use of the different forms of the adverb, v. supra init.), largely, abundantly, copiously.Lit.a.Form amplĭter:b.benigne ei largi atque ampliter,
Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:aptate munde atque ampliter convivium,
Pomp. Com. Rel. p. 234 Rib.:extructam ampliter mensam,
Lucil. 13, 7 Mull.:opsonato ampliter,
Plaut. Cas. 2, 8, 65:adpositum est ampliter,
id. Mil. 3, 1, 163:acceptus hilare atque ampliter,
id. Merc. prol. 98:modeste melius facere sumptum quam ampliter,
id. Stich. 5, 4, 10:parum (digitulos) immersisti ampliter,
not deep enough, id. Bacch. 4, 4, 26.—Form amplē:II.exornat ample magnificeque triclinium,
Cic. Verr. 4, 62: qui ample valetudinarios nutriunt, in great numbers (v. the context), Cels. praef. med. —Trop., fully, handsomely.a.Form amplĭter:b.ampliter dicere,
fully, particularly, Gell. 10, 3, 4:laudare ampliter,
id. 2, 6, 11.—Form amplē: duo genera sunt: unum attenuate presseque, alterum sublate ampleque dicentium, with great fulness, richly (v. amplus, II. E.), Cic. Brut. 55, 201; so,a.elate ampleque loqui,
id. Tusc. 5, 9, 24:satis ample sonabant in Pompeiani nominis locum Cato et Scipio,
full grandly filled the place of, Flor. 4, 2, 65.— Comp.: amplĭus, more, longer, further, besides (syn.: ultra, praeterea); of time, number, and action (while plus denotes more in quantity, measure, etc.; magis, more, in the comparison of quality, and sometimes of action; and potius, rather, the choice between different objects or acts), constr. absol., with comp. abl., and, in the case of numerals, like minus, plus, propius, q. v., without quam with the nom., acc., or gen., or rarely with the abl. comp., or with quam, but chiefly in the post-Aug. per.; cf. Zumpt, § 485; Madv. § 305; Roby, § 1273; Herz. ad Caes. B. G. 4, 12; and Draeger, Hist. Synt. I. p. 521 sq.In gen.:b.deliberatum est non tacere [me] amplius,
Afran. Com. Rel. p. 199 Rib.:otium ubi erit, de istis rebus tum amplius tecum loquar,
Plaut. Truc. 4, 4, 18:cui amplius male faxim,
id. Aul. 3, 2, 6: De. Etiam? Li. Amplius, id. As. 1, 1, 29: Ar. Vale. Ph. Aliquanto amplius valerem, si hic maneres, id. ib. 3, 3, 2:etiam faxo amabit (eam) amplius,
id. Men. 5, 2, 40:multo tanto illum accusabo, quam te accusavi, amplius,
id. ib. 5, 2, 49:quo populum servare potissit amplius,
Lucil. 1, 15 Mull.:At ego amplius dico,
Cic. Verr. 2, 26:amplius posse,
Sall. J. 69, 2:armis amplius valere,
id. ib. 111, 1:si lamentetur miser amplius aequo,
Lucr. 3, 953:tribus vobis opsonatumst an opsono amplius Tibi et parasito et mulieri?
besides, Plaut. Men. 2, 2, 45:Quam vellem invitatum, ut nobiscum esset amplius,
Ter. Heaut. 1, 2, 11:in illo exercitu cuncta (probra) fuere et alia amplius,
Sall. J. 44, 5:felices ter et amplius,
Hor. C. 1, 13, 17:binas aut amplius domos continuare,
Sall. C. 20, 11:ter nec amplius,
Suet. Caes. 25:cum non solum de his scripserit, sed amplius praecepta (reliquerit),
Quint. 12, 11, 24:multa promi amplius possunt,
Plin. 2, 17, 15, § 77:si studere amplius possum,
Quint. 6, prooem. 4:auram communem amplius haurire potui?
id. 6, prooem. 12:sagum, quod amplius est,
Vulg. Exod. 26, 12.—And so very often with the pron. quid, etc.; with the negatives nihil, non, neque, nec, ne; and sometimes with nemo and haud.(α).With quid, etc.:(β).Quid faciam amplius?
Ter. Ad. 4, 7, 14, and Cic. Har. Resp. 42:quid dicam amplius?
Quint. 8, 4, 7:quid a me amplius dicendum putatis?
Cic. Verr. 3, 60:quid quaeris amplius?
id. Sex. Rosc. 145; id. Dom. 41; id. Verr. 2, 191:quid vultis amplius?
id. Mil. 35:quid amplius vis?
Hor. Epod. 17, 30:quid exspectatis amplius?
Cic. Verr. 2, 174:quid amplius exspectabo,
Vulg. 4 Reg. 6, 33:quid loquar amplius de hoc homine?
Cic. Caecin. 25:quid amplius laboremus?
Quint. 8, prooem. 31:quid habet amplius homo?
Vulg. Eccl. 1, 3; 6, 8:quid ego aliud exoptem amplius, nisi etc.,
Plaut. As. 3, 3, 134:quid amplius debeam optare?
Quint. 4, 1, 51: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, Plaut. Merc. 2, 2, 11; Ter. And. 2, 1, 25: De. An quid est etiam amplius? He. Vero amplius, id. Ad. 3, 4, 22:quid est quod tibi mea ars efficere hoc possit amplius?
more than this, id. And. 1, 1, 4:Etenim quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si etc.,
Cic. Cat. 1, 3, 6; id. Sull. 90:si quid amplius scit,
Plaut. Rud. 2, 2, 23:si quid ego addidero amplius,
id. Trin. 4, 2, 13:si amplius aliquid gloriatus fuero,
Vulg. 2 Cor. 10, 8.—And often hoc amplius, where hoc is commonly an abl., but sometimes may be regarded as a nom. or an acc.:hoc amplius si quid poteris,
any thing beyond this, Cic. de Or. 1, 10, 44: et hoc amplius (additur), quod etc., and this further, that etc., id. Sull. 44; so Quint. 5, 13, 36:de paedagogis hoc amplius, ut aut sint etc.,
id. 1, 1, 8:Mario urbe Italiaque interdicendum, Marciano hoc amplius, Africa,
Plin. Ep. 2, 11, 19; Quint. 1, 5, 50; 1, 5, 55; sometimes in plur., his amplius:his amplius apud eundem (est) etc.,
Quint. 9, 3, 15;so rarely eo amplius: inferiasque his annua religione, publice instituit, et eo amplius matri Circenses,
Suet. Calig. 15:quaeris quid potuerit amplius adsequi,
Cic. Planc. 60: prius quam (hic) turbarum quid faciat amplius, Plaut. Men. 5, 2, 93:quare jam te cur amplius excrucies?
Cat. 76, 10.—With nihil, etc.:(γ).habet nihil amplius quam lutum,
Lucil. 9, 46 Mull.:nihil habui amplius, quod praeciperem,
Quint. 7, 1, 64:nihil enim dixit amplius,
Cic. Deiot. 21:Nihil dico amplius: causa dicta est,
I say no more; I have done with my case, id. ib. 8:nihil amplius dico, nisi me etc.,
id. Planc. 96:nihil amplius dicam quam victoriam etc.,
id. Marcell. 17.—Hence, nihil dico or dicam amplius, when one fears to wound by declaring his opinion, etc., I say no more, have nothing further to say or add:vetus est, Nihili cocio est. Scis cujus? non dico amplius,
Plaut. As. 1, 3, 51:si, quod equitis Romani filius est, inferior esse debuit: omnes tecum equitum Romanorum filii petiverunt. Nihil dico amplius,
Cic. Planc. 7 (tacite significat eos dignitate inferiores esse Plancio, Manut. ad h.l.):Alterius vero partis nihil amplius dicam quam id, quod etc.,
id. Marcell. 6, 17:amplius nihil respondit,
Vulg. Marc. 15, 5:nihil amplius addens,
ib. Deut. 5, 22:nihil noverunt amplius,
ib. Eccl. 9, 5:nihil amplius optet,
Hor. Ep. 1, 2, 46:nihil amplius potes,
Plin. Ep. 2, 13, 10:amplius quod desideres, nihil erit,
this will leave nothing to be desired, Cic. Tusc. 1, 11, 24:nil amplius oro, nisi ut etc.,
Hor. S. 2, 6, 4:ipse Augustus nihil amplius quam equestri familia ortum se scribit,
Suet. Aug. 2:si non amplius, ad lustrum hoc protolleret unum,
Lucil. 1, 33 Mull.:non luctabor tecum, Crasse, amplius,
Cic. de Or. 1, 17, 74; id. Tusc. 5, 34, 98:verbum non amplius addam,
Hor. S. 1, 1, 121:non amplius me objurgabis,
Quint. 5, 10, 47:non amplius posse,
Sall. Fragm. Hist. 3, 82, 19 Kritz:non habent amplius quid faciant,
Vulg. Luc. 12, 4: non videbitis amplius faciem meam. ib. Gen. 44, 23; ib. Heb. 10, 17:amplius illa jam non inveniet,
ib. Apoc. 18, 14:studium, quo non aliud ad dignitatem amplius excogitari potest,
Tac. Or. 5:extra me non est alia amplius,
Vulg. Soph. 2, 15:neque hoc amplius quam quod vides nobis quicquamst,
Plaut. Rud. 1, 5, 21:neque va dari amplius neque etc.,
Cic. Quinct. 23:nec jam amplius ullae Adparent terrae,
Verg. A. 3, 192; 3, 260; 5, 8; 9, 426; 9, 519; 11, 807; 12, 680; id. G. 4, 503:nec irascar amplius,
Vulg. Ezech. 16, 42; ib. Apoc. 7, 16:ne amplius dona petas,
Cat. 68, 14:urere ne possit calor amplius aridus artus,
Lucr. 4, 874;ne quos amplius Rhenum transire pateretur,
Caes. B. G. 1, 43:ut ne quem amplius posthac discipulum reciperet,
Suet. Gram. 17:ne amplius morando Scaurum incenderet,
Sall. J. 25, 10; id. Fragm. Hist. 1, 2, 10 Kritz;3, 82, 17: ne amplius divulgetur,
Vulg. Act. 4, 17:ut nequaquam amplius per eamdem viam revertamini,
ib. Deut. 17, 16:nolite amplius accipere pecuniam,
ib. 4 Reg. 12, 7.—With nemo:c.cur non restipulatur neminem amplius petiturum?
Cic. Q. Rosc. 12, 36:cum amplius nemo occurreret,
nobody further, no one more, Curt. 8, 10, 2; so,neminem amplius viderunt,
Vulg. Marc. 9, 7:nemo emet amplius,
no one will buy any longer, any more, ib. Apoc. 18, 11 (for cases of haud with amplius, v. c. a and g).—With numerals and numeral forms.(α).Without quam:(β).amplius horam suffixum in cruce me memini esse,
Cat. 69, 3:horam amplius jam in demoliendo signo homines moliebantur,
Cic. Verr. 4, 95:amplius annos triginta tribunus fuerat,
Sall. C. 59, 6:me non amplius novem annos nato,
Nep. Hann. 2, 3:per annos amplius quadraginta,
Suet. Aug. 72; 32:quid si tandem amplius triennium est?
Cic. Q. Rosc. 8:Tu faciem illius noctem non amplius unam Falle dolo,
Verg. A. 1, 683:inveniebat Sabim flumen non amplius milia passuum decem abesse,
Caes. B. G. 2, 16; 4, 12:reliquum spatium, quod est non amplius pedum sexcentorum, mons continet,
id. ib. 1, 28;2, 29: amplius sestertium ducentiens acceptum hereditatibus rettuli,
Cic. Phil. 2, 40; id. Fl. 68; so Plin. Ep. 10, 39, 1:huic paulo amplius tertiam partem denegem?
id. ib. 5, 7, 3:cum eum amplius centum cives Romani cognoscerent,
Cic. Verr. 1, 14; 5, 155:victi amplius ducenti ceciderunt,
Liv. 21, 29, 3: non amplius quattuordecim cohortes, Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, C:ex omni multitudine non amplius quadraginta locum cepere,
Sall. J. 58, 3: torrentes amplius centum, [p. 113] Plin. 5, 28, 29, § 103; 9, 5, 4, § 10.—And very rarely placed after the numeral:qui septingentos jam annos amplius numquam mutatis legibus vivunt,
Cic. Fl. 63:pugnatum duas amplius horas,
Liv. 25, 19, 15 Weissenb.:duo haud amplius milia peditum effugerunt,
id. 28, 2:decem amplius versus perdidimus,
Plin. Ep. 3, 5, 12:tris pateat caeli spatium non amplius ulnas,
Verg. E. 3, 105.—With the comp. abl. (rare but class.):(γ).cum jam amplius horis sex continenter pugnaretur,
Caes. B. G. 3, 5; 4, 37:pugnatum amplius duabus horis est,
Liv. 27, 12:neque triennio amplius supervixit,
Suet. Caes. 89:uti non amplius quinis aut senis milibus passuum interesset,
Caes. B. G. 1, 15; 1, 23; 2, 7;6, 29: non amplius patet milibus quinque et triginta,
Sall. Fragm. Hist. 4, 1, 34 Kritz:est ab capite paulo amplius mille passibus locus,
Plin. Ep. 10, 90, 1:ab Capsa non amplius duum milium intervallo,
Sall. J. 91, 3:(Catilina) cum initio non amplius duobus milibus (militum) habuisset,
id. C. 56, 2; so,denas alii, alii plures (uxores) habent, set reges eo amplius,
id. J. 80, 7.—And prob. the following ambiguous cases: cum mille non amplius equitibus,
Sall. J. 105, 3:oppidum non amplius mille passuum abesse,
id. ib. 68, 3.—With quam (postAug. and eccl.):d. (α).non amplius, cum plurimum, quam septem horas dormiebat,
Suet. Aug. 78:nec amplius quam septem et viginti dies Brundisii commoratus,
id. ib. 17:Toto triennio semel omnino eam nec amplius quam uno die paucissimis vidit horis,
id. Tib. 51:demoratus dies non amplius quam octo aut decem,
Vulg. Act. 25, 6:ut non amplius apud te quam quarta (pars) remaneret,
Plin. Ep. 5, 19:ut vexillum veteranorum, non amplius quam quingenti numero, copias fuderint,
Tac. A. 3, 21:haud amplius quam ducentos misit,
id. ib. 14, 32:insidiantur ei ex iis viri amplius quam quadraginta,
Vulg. Act. 23, 21.—Amplius, t. t. of judges when they deferred an important case for future examination:(β).Amplius adeo prolixum temporis spatium significat, ut judices quotienscunque significarent, adhuc se audire velle, amplius dicebant. Itaque negotium differebant, unde hodieque ampliari judicium differri dicitur,
Charis. 176 P.; so Don. ad Ter. Eun. 2, 3, 39; cf.also amplio and ampliatio: cum consules re audita amplius de consilii sententia pronuntiavissent,
Cic. Brut. 22, 86:antea vel judicari primo poterat vel amplius pronuntiari,
id. Verr. 2, 1, 26:ut de Philodamo amplius pronuntiaretur,
id. ib. 2, 1, 29.—And metaph.: ego amplius deliberandum censeo,
Ter. Phorm. 2, 4, 17.—Amplius non petere, judicial t. phr., to bring no further action, to make no further claim:(γ).quid ita satis non dedit, AMPLIVS [A SE] NEMINEM PETITVRVM?
Cic. Rosc. Com. 12, 35:Tibi ego, Brute, non solvam, nisi prius a te cavero amplius eo nomine neminem, cujus petitio sit, petiturum,
id. Brut. 5, 18:sunt duo, quae te rogo: primum, ut si quid satis dandum erit, AMPLIVS EO NOMINE NON PETI, cures etc.,
id. Fam. 13, 28 A:quod ille recusarit satis dare amplius abs te non peti,
id. Att. 1, 8, 1.—Hoc amplius, beside the general use given above (II. Comp. b. a), as t. phr. of senators when they approved a measure, but amended it by addition:(δ).Servilio adsentior et HOC AMPLIVS CENSEO, magnum Pompeium fecisse etc.,
Cic. Phil. 12, 21, 50:cui cum essem adsensus, decrevi HOC AMPLIVS, ut etc.,
id. ad Brut. 1, 5, 1;so Seneca: fortasse et post omnes citatus nihil improbabo ex iis, quae priores decreverint, et dicam HOC AMPLIVS CENSEO, Vit. Beat. 3, 2: Quaedam ex istis sunt, quibus adsentire possumus, sed HOC AMPLIVS CENSEO,
id. Q. N. 3, 15, 1.—To this may be added the elliptical phrases, nihil amplius and si nihil amplius:► The form amplius has the ambiguity of the Engl.nihil amplius, denoting that there is nothing further than has been declared: sese ipsum abs te repetit. Nihil amplius,
Cic. Verr. 5, 49, 128;(res publica) ulta suas injurias est per vos interitu tyranni. Nihil amplius,
id. Fam. 12, 1, 2; and, si nihil amplius, marking a limit, if nothing more, at least:excedam tectis? An, si nihil amplius, obstem?
Ov. M. 9, 148.word more, which is sometimes an adj., sometimes a subst., and sometimes an adv., and some of the above examples would admit of different classifications; as, non amplius dicere, not to speak further (adv.) or not to say more (subst.), Plaut. As. 1, 3, 51; but some of them would admit of only one explanation;I.as, ne quos amplius Rhenum transire pateretur,
Caes. B. G. 1, 43. Sup.: amplissimē.Lit., very largely, most abundantly:II.ut quibus militibus amplissime (agri) dati adsignati essent,
in the largest shares, Cic. Phil. 5, 53:duumviri (deos) tribus quam amplissume tum apparari poterat stratis lectis placavere,
Liv. 5, 13, 6 Weissenb.—Fig., most generously, most handsomely:qui amplissime de salute mea decreverint,
Cic. Dom. 44:amplissime laudare,
in the handsomest style, Plin. 18, 3, 3, § 11; Suet. Calig. 15:honores amplissime gessit,
Cic. Verr. 2, 112:pater cum amplissime ex praetura triumphasset,
with the greatest pomp, id. Mur. 15:placere eum quam amplissime supremo suo die efferri,
should be carried forth with every possible solemnity, id. Phil. 9, 7, 16. V. on this word, Hand, Turs. I. pp. 287-296. -
16 amplus
amplus, a, um, adj. [some regard this as a shortened form of anapleôs, = filled up, full; others, as for ambulus from amb-, rounded out, as superus from super, etc.; v. Doed. Syn. II. p. 113; but perh. it is better to form it from am- and -plus, akin to -pleo, plenus, q. v. Pott], thus pr., full all round; hence, great, large. —In space, of large extent, great, large, wide, ample, spacious (the forms amplus and amplior are very rare in the ante-class. per., and rare in all periods. Amplius is com. in the ante-class., freq. in the class., and very freq. in the post-class. per., the Vulg. rarely using the other forms, but using this 121 times. Amplissimus belongs to prose, and is scarcely used before Cicero, with whom it was a very favorite word. It was also used by Plin. Maj. and Min., but never by Tac., Sall. (in his genuine works), nor the Vulg. Catullus used only the form amplius, and Prop. only amplus, while Tib. and Pers. never used this word in any form. Ampliter is found mostly in Plaut.; and ample and amplissime are used a few times by Cic. and by writers that followed him; syn.: magnus, ingens, latus, late patens, spatiosus, laxus).I.Lit.:B.amplus et spectu protervo ferox,
Pac. Trag. Rel. p. 94 Rib.:qui (Pluto) ter amplum Geryonen compescit unda,
Hor. C. 2, 14, 7:ampla domus dedecori domino fit, si est in ea solitudo,
Cic. Off. 1, 39, 139; so Verg. A. 2, 310:admodum amplum et excelsum signum,
Cic. Verr. 4, 74:collis castris parum amplus,
Sall. J. 98, 3:porticibus in amplis,
Verg. A. 3, 353:per amplum mittimur Elysium,
id. ib. 6, 743:vocemque per ampla volutant Atria,
id. ib. 1, 725:nil vulva pulchrius ampla,
Hor. Ep. 1, 15, 41:amplae aures,
Plin. 11, 52, 114, § 274:milium amplum grano,
id. 18, 7, 10, § 55:cubiculum amplum,
Plin. Ep. 2, 17, 6:baptisterium amplum atque opacum,
id. ib. 5, 6, 25.— Comp.:quanto est res amplior,
Lucr. 2, 1133:Amplior Urgo et Capraria,
Plin. 3, 6, 12, § 81:avis paulo amplior passere,
id. 10, 32, 47, § 89:amplior specie mortali,
Suet. Aug. 94; id. Caes. 76 (for the neutr. amplius, v. infra).— Sup.:amplissima curia... gymnasium amplissimum,
Cic. Verr. 2, 4, 53:urbs amplissima atque ornatissima,
id. Agr. 2, 76:amplissimum peristylum,
id. Dom. 116:(candelabrum) ad amplissimi templi ornatum esse factum,
id. Verr. 4, 65:mons Italiae amplissimus,
Plin. 3, 5, 7, § 48:amplissimum flumen,
Plin. Ep. 8, 8, 3:amplissimus lacus,
id. ib. 10, 41, 2:amplissima insula,
Plin. 6, 20, 23, § 71:amplissimi horti,
Plin. Ep. 8, 18, 11:amplissima arborum,
Plin. 16, 39, 76, § 200:est (topazon) amplissima gemmarum,
id. 37, 8, 32, § 109:amplissimum cubiculum,
Plin. Ep. 5, 6, 23.—Transf., great, abundant, ample, much, long:II.bono atque amplo lucro,
Plaut. Am. prol. 6 and Ep. 2, 2, 117:pabula miseris mortalibus ampla,
Lucr. 5, 944:ampla civitas,
Cic. Verr. 4, 81; 4, 96:civitas ampla atque florens,
Caes. B. G. 4, 3:gens ampla,
Plin. 5, 30, 33, § 125:amplae copiae,
Caes. B. G. 5, 19:ampla manus militum,
Liv. Epit. 1, 4, 9:pecuaria res ampla,
Cic. Quinct. 12:res familiaris ampla,
id. Phil. 13, 8:(res) ampla,
Sall. H. Fragm. 3, 82, 20 Kritz:patrimonium amplum et copiosum,
Cic. Sex. Rosc. 6; id. Dom. 146: id. Phil. 2, 67:amplae divitiae,
Hor. S. 2, 2, 101:esse patri ejus amplas facultates,
Plin. Ep. 1, 14, 9:in amplis opibus heres,
Plin. 9, 36, 59, § 122.— Comp.:amplior numerus,
Cic. Mil. 57; Sall. J. 105, 3; Tac. A. 14, 53:ampliores aquae,
Plin. 5, 9, 10, § 58:amplior exercitus,
Sall. J. 54, 3; Suet. Vesp. 4:commeatus spe amplior,
Sall. J. 75, 8:amplior pecunia, Auct. B. Alex. 56: pecunia amplior,
Plin. Ep. 3, 11, 2:pretia ampliora,
Plin. 10, 29, 43, § 84:omnia longe ampliora invenire quam etc.,
Plin. Ep. 1, 14, 10:ampliores noctes,
Plin. 18, 26, 63, § 232:ut ampliori tempore maneret,
Vulg. Act. 18, 20.— Sup.:peditatus copiae amplissimae e Gallia,
Cic. Font. 8:exercitus amplissimus,
Plin. Ep. 2, 13, 2; 9, 13, 11:amplissima pecunia,
Cic. Rosc. Am. 31:amplissimae fortunae,
id. Verr. 2, 5, 8; id. Quinct. 49; id. Phil. 10, 4:amplissimae patrimonii copiae,
id. Fl. 89:amplissimas summas emptionibus occupare,
Plin. Ep. 8, 2, 3:opes amplissimae,
id. ib. 8, 18, 4:amplissima dies horarum quindecim etc.,
the longest day, Plin. 6, 34, 39, § 218.—Also subst. in comp. neutr. (v. amplius, adv. infra), more:ut quirem exaudire amplius,
Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:si vis amplius dari, Dabitur,
Plaut. Trin. 2, 1, 18:jam amplius orat,
id. ib. 2, 1, 19:daturus non sum amplius,
Cic. Verr. 2, 2, 29:non complectar in his libris amplius quam quod etc.,
id. de Or. 1, 6, 22:tantum adfero quantum ipse optat, atque etiam amplius,
Plaut. Capt. 4, 1, 10:ni amplius etiam, quod ebibit,
id. Trin. 2, 1, 20: Ph. Etiamne amplius? Th. Nil, Ter. Eun. 1, 2, 63: Tr. Dimidium Volo ut dicas. Gr. Immo hercle etiam amplius, Plaut. Rud. 4, 3, 21: Th. Nempe octoginta debentur huic minae? Tr. Haud nummo amplius, id. Most. 3, 3, 16:etiam amplius illam adparare condecet,
Turp. Com. Rel. p. 100 Rib.:hoc onere suscepto amplexus animo sum aliquanto amplius,
Cic. Verr. 2, 1:si sit opus liquidi non amplius urna,
Hor. S. 1, 1, 54:omnis numerus amplius octingentis milibus explebat,
Vell. 2, 110, 3:Segestanis imponebat aliquanto amplius quam etc.,
Cic. Verr. 4, 76:illa corona contentus Thrasybulus neque amplius requisivit,
Nep. Thras. 4, 3:amplius possidere,
Plin. 18, 4, 3, § 17:Ille imperio ei reddito haud amplius, quam ut duo ex tribus filiis secum militarent, exegit,
Curt. 8, 4, 21:dedit quantum maximum potuit, daturus amplius, si potuisset,
Plin. Ep. 3, 21, 6:cum hoc amplius praestet, quod etc.,
id. ib. 7, 25, 1.—Also with part. gen., more of, a greater quantity or number of:gaudeo tibi liberorum esse amplius,
Plaut. Cist. 5, 4:te amplius bibisse praedicet loti,
Cat. 39, 21:amplius frumenti auferre,
Cic. Verr. 3, 49:expensum est auri viginti paulo amplius,
id. Fl. 6, 8:amplius negotii contrahi,
id. Cat. 4, 9:si amplius obsidum vellet,
Caes. B. G. 6, 9, ubi v. Herz.:quanto ejus amplius processerat temporis,
id. B. C. 3, 25.—Fig.A.Of internal power or force, great, strong, violent, impetuous:B.pro viribus amplis,
Lucr. 5, 1174:amplae vires peditum,
Plin. 6, 20, 23, § 75;ampla nepotum Spes,
Prop. 4, 22, 41:poena sera, sed ampla,
full, strict, id. 4, 5, 32. — Comp.:haec irae factae essent multo ampliores,
Ter. Hec. 3, 1, 9:si forte morbus amplior factus siet, i. e. gravior,
id. ib. 3, 1, 50:amplior metus,
Cic. Clu. 128:amplior potentia feris,
Plin. 28, 10, 42, § 153:ampliorem dicendi facultatem consequi,
Quint. 2, 3, 4:amplior eoque acrior impetus,
Flor. 4, 2, 66:spes amplior,
Sall. J. 105, 4:amplius accipietis judicium,
severer, Vulg. Matt. 23, 14:amplior auctoritas,
Plin. 37, 3, 12, § 47:amplior virtus,
higher merit, Quint. 8, 3, 83:idem aut amplior cultus (dei),
Plin. 28, 2, 4, § 18:amplior est quaestio,
Quint. 3, 5, 8:ampliora verba,
of larger meaning, id. 8, 4, 2: scientia intellegentiaque ac sapientia ampliores inventae sunt in te, Vulg. Dan. 5, 14:quo legatis animus amplior esset,
Sall. C. 40, 6; 59, 1:spiritus amplior,
Vulg. Dan. 5, 12; 6, 3.— Sup.:(honos) pro amplissimis meritis redditur,
Cic. Phil. 5, 41:cujus sideris (Caniculae) effectus amplissimi in terra sentiuntur,
very violent, Plin. 2, 40, 40, § 107:amplissima spes,
Suet. Caes. 7:his finis cognitionis amplissimae,
most important trial, Plin. Ep. 2, 11, 23.—Of external splendor, great, handsome, magnificent, splendid, glorious:C.illis ampla satis forma, pudicitia,
great enough, Prop. 1, 2, 24:haec ampla sunt, haec divina,
Cic. Sest. 102; id. Arch. 23:res gestae satis amplae,
Sall. C. 8, 2:cur parum amplis adfecerit praemiis,
Cic. Mil. 57:ampla quidem, sed pro ingentibus meritis praemia acceperunt,
Tac. A. 14, 53:amplum in modum praemia ostentare,
Aur. Vict. Caes. 26, 6:amplis honoribus usi,
Sall. J. 25, 4:amplis honoribus auctos,
Hor. S. 1, 6, 11.—Sometimes in mal. part. or ironically:amplam occasionem calumniae nactus,
a fine opportunity, Cic. Verr. 2, 61:spolia ampla refertis Tuque puerque tuus,
glorious spoils, Verg. A. 4, 93.— Comp.:ne ullum munus aedilitatis amplius aut gratius populo esse possit,
Cic. Verr. 2, 1, 5; id. Mur. 37:praemiis ad perdiscendum amplioribus commoveri,
id. de Or. 1, 4, 13:alicui ampliorem laudem tribuere,
id. Sest. 27:in aliqua re esse laudem ampliorem,
id. Marcell. 4:corporis membris plus dedit, id amplius atque augustius ratus (Zeuxis),
Quint. 12, 10, 5:ut Augustus vocaretur ampliore cognomine,
Suet. Aug. 7.— Subst.:in potestatibus eo modo agitabat, ut ampliore, quam gerebat, dignus haberetur,
of something greater, Sall. J. 63, 5.— Sup.:ut consules monumentum quam amplissimum faciundum curent,
Cic. Phil. 14, 38; 14, 31; id. Verr. 4, 82:hoc munus aedilitatis amplissimum,
id. ib. 1, 12, 36; Aur. Vict. Vir. Ill. 1, 74:alicui amplissimas potestates dare,
Cic. Agr. 2, 31:insignibus amplissimis ornatus,
id. ib. 2, 101:dona amplissima conferre,
Plin. 18, 3, 3, § 9:praemia legatis dedistis amplissima,
Cic. Cat. 4, 5; id. Phil. 2, 32:spe amplissimorum praemiorum adduci,
id. Mil. 5; id. de Or. 1, 5, 16:velut praemium quoddam amplissimum longi laboris,
Quint. 10, 7, 1:munera amplissima mittere,
Caes. B. G. 1, 43:vestris beneficiis amplissimis adfectus,
Cic. Imp. Pomp. 51; id. Dom. 98:laudi amplissimae lauream concedere,
id. Pis. 74:laudibus amplissimis adficere,
id. Phil. 7, 11:amplissimam gloriam consequi,
id. Prov. Cons. 39:ut eum amplissimo regis honore et nomine adfeceris,
id. Deiot. 14:amplissimis aliquem efferre honoribus,
Aur. Vict. Epit. 17, 3:amplissimis uti honoribus,
Cic. Fl. 45:amplissimos honores adipisci,
id. Verr. 5, 181:honores adsequi amplissimos,
id. Mil. 81:aliquem ad honores amplissimos perducere,
id. Am. 20, 73:meus labor fructum est amplissimum consecutus,
id. Imp. Pomp 2:mihi gratiae verbis amplissimis aguntur,
in the handsomest termis, id. Cat. 3, 14; id. Phil. 2, 13; id. Quir. 15:ei amplissimis verbis gratias egimus,
id. Phil. 1, 3:provincia Gallia merito ornatur verbis amplissimis ab senatu,
id. ib. 4, 9:amplissimis verbis conlaudatus,
Suet. Caes. 16:amplissimo populi senatusque judicio exercitus habuistis,
Cic. Agr. 1, 12; id. Fl. 5; id. Dom. 86; id. Planc. 93:de meo consulatu amplissima atque ornatissima decreta fecerunt,
id. Dom. 74:quam universi populi, illius gentis, amplissimum testimonium (said of Cic.),
Plin. 7, 30, 31, § 116.—In respect of the opinion of others, esteemed, renowned, etc.:D.quicquid est, quamvis amplum sit, id est parum tum cum est aliquid amplius,
Cic. Marcell. 26:quid hunc hominem magnum aut amplum de re publica cogitare (putare possumus), qui etc.,
great or noble, id. Imp. Pomp. 37:omnia, quae vobis cara atque ampla sunt,
id. Agr. 2, 9; id. Arch. 23:convenerunt corrogati et quidem ampli quidam homines,
id. Phil. 3, 20:hoc studium parvi properemus et ampli,
small and great, Hor. Ep. 1, 3, 28:amplis doctoribus instructus,
Tac. A. 14, 52:sin autem sunt amplae et honestae familiae plebeiae,
Cic. Mur. 7, 15.— Comp.:cum est aliquid amplius,
Cic. Marcell. 26:ampliores ordines,
Caes. B. C. 1, 77, where Dinter reads priores: quo (ingenio) neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est, [p. 112] Sall. J. 2, 4:nihil amplius potes (tribuere) amicitia tua,
Plin. Ep. 2, 13, 10:quid amplius facitis?
Vulg. Matt. 5, 47.— Sup.:ex amplissimo genere nubere,
Cic. Cael. 34:amplissimo genere natus,
Caes. B. G. 4, 12:genere copiisque amplissimus, id. ib 6, 15: quam (familiam) vidit amplissimam,
Cic. Phil. 13, 12:amplissimos patruos habere,
id. Sex. Rosc. 147:amplissima civitas,
id. Verr. 5, 122:apud illos Fabiorum nomen est amplissimum,
id. Font. 36; id. Caecin. 104; id. Verr. 3, 96; id. Deiot. 14:mihi hic locus ad agendum amplissimus est visus,
id. Imp. Pomp. 1:non adgrediar ad illa maxima atque amplissima prius quam etc.,
id. Sest. 5:licet tribuas ei quantum amplissimum potes, nihil tamen amplius potes amicitia tua,
Plin. Ep. 2, 13, 10:amplissimis operibus increscere,
id. ib. 8, 4, 3:honores in amplissimo consilio collocare,
Cic. Sen. 2:amplissimi orbis terrae consilii principes,
id. Phil. 3, 34: honoris amplissimi puto esse accusare improbos, I esteem it to be the greatest honor, etc., id. Div. in Caecil. 70:promotus ad amplissimas procurationes,
Plin. Ep. 7, 31, 3:praeter honores amplissimos cognomenque etc.,
Plin. 7, 44, 45, § 142:spes amplissimae dignitatis,
Cic. Agr. 2, 49; id. Sen. 19, 68; Suet. Vit. 2.—Hence, amplissimus (almost always thus in sup.) as a title for persons holding great and honored offices, as consul, senator, etc., or as an honorable epithet of the office itself or the body of officers, distinguished, very distinguished, honorable, right honorable, most honorable, etc.:E.is mihi videtur amplissimus, qui sua virtute in altiorem locum pervenit,
Cic. Sex. Rosc. 83:homo et suis et populi Romani ornamentis amplissimus,
id. Mur. 8:P. Africanus rebus gestis amplissimus,
id. Caecin. 69:ut homines amplissimi testimonium de sua re non dicerent,
id. Sex. Rosc. 102; id. Clu. 197:Q. Catuli atque ceterorum amplissimorum hominum auctoritas,
id. Imp. Pomp. 63:vir amplissimus ejus civitatis,
id. Verr. 4, 17; id. Fl. 32:exercitum Cn. Domitii, amplissimi viri, sustentavit,
id. Deiot. 5, 14:cum habeas amplissimi viri religionem (of L. Lucullus),
id. Arch. 4, 8; id. Lig. 22:in quo consilio amplissimi viri judicarent,
id. Mil. 5; id. Balb. 1; id. Dom. 2:comitatus virorum amplissimorum,
id. Sull. 9:viros primarios atque amplissimos civitatis in consilium advocare,
id. Verr. 3, 18:ordinis amplissimi esse,
Aur. Vict. Caes. 13, 1; 37, 6:cives amplissimos legare,
Cic. Balb. 42:hoc amplissimum nomen, i. e. senatorium,
id. Verr. 3, 96:amplissimus honos, i. e. consulatus,
id. Rep. 1, 6; so,amplissimo praeditus magistratu,
Suet. Aug. 26:amplissimus ordo, i. e. senatorius,
Plin. Ep. 10, 3; Suet. Calig. 49:amplissimi ordines, i. e. senatus et equites,
id. Vesp. 9:amplissimum collegium decemvirale,
Cic. Verr. 2, 4, 49:an vero vir amplissimus, P. Scipio, pontifex maximus, etc.,
id. Cat. 1, 3:amplissimum sacerdotium,
id. Verr. 2, 126; id. Phil. 13, 8:sacerdotium amplissimum,
id. Verr. 2, 127.—As rhet. epithet:I.amplus orator,
one that speaks richly and with dignity, Cic. Or. 9; id. Brut. 68:herous (pes), qui est idem dactylus Aristoteli amplior, iambus humanior videatur,
grander, more stately, Quint. 9, 4, 88:amplius compositionis genus,
more copious style, id. 9, 4, 129.— Adv. (on the extent of the use of the different forms of the adverb, v. supra init.), largely, abundantly, copiously.Lit.a.Form amplĭter:b.benigne ei largi atque ampliter,
Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:aptate munde atque ampliter convivium,
Pomp. Com. Rel. p. 234 Rib.:extructam ampliter mensam,
Lucil. 13, 7 Mull.:opsonato ampliter,
Plaut. Cas. 2, 8, 65:adpositum est ampliter,
id. Mil. 3, 1, 163:acceptus hilare atque ampliter,
id. Merc. prol. 98:modeste melius facere sumptum quam ampliter,
id. Stich. 5, 4, 10:parum (digitulos) immersisti ampliter,
not deep enough, id. Bacch. 4, 4, 26.—Form amplē:II.exornat ample magnificeque triclinium,
Cic. Verr. 4, 62: qui ample valetudinarios nutriunt, in great numbers (v. the context), Cels. praef. med. —Trop., fully, handsomely.a.Form amplĭter:b.ampliter dicere,
fully, particularly, Gell. 10, 3, 4:laudare ampliter,
id. 2, 6, 11.—Form amplē: duo genera sunt: unum attenuate presseque, alterum sublate ampleque dicentium, with great fulness, richly (v. amplus, II. E.), Cic. Brut. 55, 201; so,a.elate ampleque loqui,
id. Tusc. 5, 9, 24:satis ample sonabant in Pompeiani nominis locum Cato et Scipio,
full grandly filled the place of, Flor. 4, 2, 65.— Comp.: amplĭus, more, longer, further, besides (syn.: ultra, praeterea); of time, number, and action (while plus denotes more in quantity, measure, etc.; magis, more, in the comparison of quality, and sometimes of action; and potius, rather, the choice between different objects or acts), constr. absol., with comp. abl., and, in the case of numerals, like minus, plus, propius, q. v., without quam with the nom., acc., or gen., or rarely with the abl. comp., or with quam, but chiefly in the post-Aug. per.; cf. Zumpt, § 485; Madv. § 305; Roby, § 1273; Herz. ad Caes. B. G. 4, 12; and Draeger, Hist. Synt. I. p. 521 sq.In gen.:b.deliberatum est non tacere [me] amplius,
Afran. Com. Rel. p. 199 Rib.:otium ubi erit, de istis rebus tum amplius tecum loquar,
Plaut. Truc. 4, 4, 18:cui amplius male faxim,
id. Aul. 3, 2, 6: De. Etiam? Li. Amplius, id. As. 1, 1, 29: Ar. Vale. Ph. Aliquanto amplius valerem, si hic maneres, id. ib. 3, 3, 2:etiam faxo amabit (eam) amplius,
id. Men. 5, 2, 40:multo tanto illum accusabo, quam te accusavi, amplius,
id. ib. 5, 2, 49:quo populum servare potissit amplius,
Lucil. 1, 15 Mull.:At ego amplius dico,
Cic. Verr. 2, 26:amplius posse,
Sall. J. 69, 2:armis amplius valere,
id. ib. 111, 1:si lamentetur miser amplius aequo,
Lucr. 3, 953:tribus vobis opsonatumst an opsono amplius Tibi et parasito et mulieri?
besides, Plaut. Men. 2, 2, 45:Quam vellem invitatum, ut nobiscum esset amplius,
Ter. Heaut. 1, 2, 11:in illo exercitu cuncta (probra) fuere et alia amplius,
Sall. J. 44, 5:felices ter et amplius,
Hor. C. 1, 13, 17:binas aut amplius domos continuare,
Sall. C. 20, 11:ter nec amplius,
Suet. Caes. 25:cum non solum de his scripserit, sed amplius praecepta (reliquerit),
Quint. 12, 11, 24:multa promi amplius possunt,
Plin. 2, 17, 15, § 77:si studere amplius possum,
Quint. 6, prooem. 4:auram communem amplius haurire potui?
id. 6, prooem. 12:sagum, quod amplius est,
Vulg. Exod. 26, 12.—And so very often with the pron. quid, etc.; with the negatives nihil, non, neque, nec, ne; and sometimes with nemo and haud.(α).With quid, etc.:(β).Quid faciam amplius?
Ter. Ad. 4, 7, 14, and Cic. Har. Resp. 42:quid dicam amplius?
Quint. 8, 4, 7:quid a me amplius dicendum putatis?
Cic. Verr. 3, 60:quid quaeris amplius?
id. Sex. Rosc. 145; id. Dom. 41; id. Verr. 2, 191:quid vultis amplius?
id. Mil. 35:quid amplius vis?
Hor. Epod. 17, 30:quid exspectatis amplius?
Cic. Verr. 2, 174:quid amplius exspectabo,
Vulg. 4 Reg. 6, 33:quid loquar amplius de hoc homine?
Cic. Caecin. 25:quid amplius laboremus?
Quint. 8, prooem. 31:quid habet amplius homo?
Vulg. Eccl. 1, 3; 6, 8:quid ego aliud exoptem amplius, nisi etc.,
Plaut. As. 3, 3, 134:quid amplius debeam optare?
Quint. 4, 1, 51: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, Plaut. Merc. 2, 2, 11; Ter. And. 2, 1, 25: De. An quid est etiam amplius? He. Vero amplius, id. Ad. 3, 4, 22:quid est quod tibi mea ars efficere hoc possit amplius?
more than this, id. And. 1, 1, 4:Etenim quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si etc.,
Cic. Cat. 1, 3, 6; id. Sull. 90:si quid amplius scit,
Plaut. Rud. 2, 2, 23:si quid ego addidero amplius,
id. Trin. 4, 2, 13:si amplius aliquid gloriatus fuero,
Vulg. 2 Cor. 10, 8.—And often hoc amplius, where hoc is commonly an abl., but sometimes may be regarded as a nom. or an acc.:hoc amplius si quid poteris,
any thing beyond this, Cic. de Or. 1, 10, 44: et hoc amplius (additur), quod etc., and this further, that etc., id. Sull. 44; so Quint. 5, 13, 36:de paedagogis hoc amplius, ut aut sint etc.,
id. 1, 1, 8:Mario urbe Italiaque interdicendum, Marciano hoc amplius, Africa,
Plin. Ep. 2, 11, 19; Quint. 1, 5, 50; 1, 5, 55; sometimes in plur., his amplius:his amplius apud eundem (est) etc.,
Quint. 9, 3, 15;so rarely eo amplius: inferiasque his annua religione, publice instituit, et eo amplius matri Circenses,
Suet. Calig. 15:quaeris quid potuerit amplius adsequi,
Cic. Planc. 60: prius quam (hic) turbarum quid faciat amplius, Plaut. Men. 5, 2, 93:quare jam te cur amplius excrucies?
Cat. 76, 10.—With nihil, etc.:(γ).habet nihil amplius quam lutum,
Lucil. 9, 46 Mull.:nihil habui amplius, quod praeciperem,
Quint. 7, 1, 64:nihil enim dixit amplius,
Cic. Deiot. 21:Nihil dico amplius: causa dicta est,
I say no more; I have done with my case, id. ib. 8:nihil amplius dico, nisi me etc.,
id. Planc. 96:nihil amplius dicam quam victoriam etc.,
id. Marcell. 17.—Hence, nihil dico or dicam amplius, when one fears to wound by declaring his opinion, etc., I say no more, have nothing further to say or add:vetus est, Nihili cocio est. Scis cujus? non dico amplius,
Plaut. As. 1, 3, 51:si, quod equitis Romani filius est, inferior esse debuit: omnes tecum equitum Romanorum filii petiverunt. Nihil dico amplius,
Cic. Planc. 7 (tacite significat eos dignitate inferiores esse Plancio, Manut. ad h.l.):Alterius vero partis nihil amplius dicam quam id, quod etc.,
id. Marcell. 6, 17:amplius nihil respondit,
Vulg. Marc. 15, 5:nihil amplius addens,
ib. Deut. 5, 22:nihil noverunt amplius,
ib. Eccl. 9, 5:nihil amplius optet,
Hor. Ep. 1, 2, 46:nihil amplius potes,
Plin. Ep. 2, 13, 10:amplius quod desideres, nihil erit,
this will leave nothing to be desired, Cic. Tusc. 1, 11, 24:nil amplius oro, nisi ut etc.,
Hor. S. 2, 6, 4:ipse Augustus nihil amplius quam equestri familia ortum se scribit,
Suet. Aug. 2:si non amplius, ad lustrum hoc protolleret unum,
Lucil. 1, 33 Mull.:non luctabor tecum, Crasse, amplius,
Cic. de Or. 1, 17, 74; id. Tusc. 5, 34, 98:verbum non amplius addam,
Hor. S. 1, 1, 121:non amplius me objurgabis,
Quint. 5, 10, 47:non amplius posse,
Sall. Fragm. Hist. 3, 82, 19 Kritz:non habent amplius quid faciant,
Vulg. Luc. 12, 4: non videbitis amplius faciem meam. ib. Gen. 44, 23; ib. Heb. 10, 17:amplius illa jam non inveniet,
ib. Apoc. 18, 14:studium, quo non aliud ad dignitatem amplius excogitari potest,
Tac. Or. 5:extra me non est alia amplius,
Vulg. Soph. 2, 15:neque hoc amplius quam quod vides nobis quicquamst,
Plaut. Rud. 1, 5, 21:neque va dari amplius neque etc.,
Cic. Quinct. 23:nec jam amplius ullae Adparent terrae,
Verg. A. 3, 192; 3, 260; 5, 8; 9, 426; 9, 519; 11, 807; 12, 680; id. G. 4, 503:nec irascar amplius,
Vulg. Ezech. 16, 42; ib. Apoc. 7, 16:ne amplius dona petas,
Cat. 68, 14:urere ne possit calor amplius aridus artus,
Lucr. 4, 874;ne quos amplius Rhenum transire pateretur,
Caes. B. G. 1, 43:ut ne quem amplius posthac discipulum reciperet,
Suet. Gram. 17:ne amplius morando Scaurum incenderet,
Sall. J. 25, 10; id. Fragm. Hist. 1, 2, 10 Kritz;3, 82, 17: ne amplius divulgetur,
Vulg. Act. 4, 17:ut nequaquam amplius per eamdem viam revertamini,
ib. Deut. 17, 16:nolite amplius accipere pecuniam,
ib. 4 Reg. 12, 7.—With nemo:c.cur non restipulatur neminem amplius petiturum?
Cic. Q. Rosc. 12, 36:cum amplius nemo occurreret,
nobody further, no one more, Curt. 8, 10, 2; so,neminem amplius viderunt,
Vulg. Marc. 9, 7:nemo emet amplius,
no one will buy any longer, any more, ib. Apoc. 18, 11 (for cases of haud with amplius, v. c. a and g).—With numerals and numeral forms.(α).Without quam:(β).amplius horam suffixum in cruce me memini esse,
Cat. 69, 3:horam amplius jam in demoliendo signo homines moliebantur,
Cic. Verr. 4, 95:amplius annos triginta tribunus fuerat,
Sall. C. 59, 6:me non amplius novem annos nato,
Nep. Hann. 2, 3:per annos amplius quadraginta,
Suet. Aug. 72; 32:quid si tandem amplius triennium est?
Cic. Q. Rosc. 8:Tu faciem illius noctem non amplius unam Falle dolo,
Verg. A. 1, 683:inveniebat Sabim flumen non amplius milia passuum decem abesse,
Caes. B. G. 2, 16; 4, 12:reliquum spatium, quod est non amplius pedum sexcentorum, mons continet,
id. ib. 1, 28;2, 29: amplius sestertium ducentiens acceptum hereditatibus rettuli,
Cic. Phil. 2, 40; id. Fl. 68; so Plin. Ep. 10, 39, 1:huic paulo amplius tertiam partem denegem?
id. ib. 5, 7, 3:cum eum amplius centum cives Romani cognoscerent,
Cic. Verr. 1, 14; 5, 155:victi amplius ducenti ceciderunt,
Liv. 21, 29, 3: non amplius quattuordecim cohortes, Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, C:ex omni multitudine non amplius quadraginta locum cepere,
Sall. J. 58, 3: torrentes amplius centum, [p. 113] Plin. 5, 28, 29, § 103; 9, 5, 4, § 10.—And very rarely placed after the numeral:qui septingentos jam annos amplius numquam mutatis legibus vivunt,
Cic. Fl. 63:pugnatum duas amplius horas,
Liv. 25, 19, 15 Weissenb.:duo haud amplius milia peditum effugerunt,
id. 28, 2:decem amplius versus perdidimus,
Plin. Ep. 3, 5, 12:tris pateat caeli spatium non amplius ulnas,
Verg. E. 3, 105.—With the comp. abl. (rare but class.):(γ).cum jam amplius horis sex continenter pugnaretur,
Caes. B. G. 3, 5; 4, 37:pugnatum amplius duabus horis est,
Liv. 27, 12:neque triennio amplius supervixit,
Suet. Caes. 89:uti non amplius quinis aut senis milibus passuum interesset,
Caes. B. G. 1, 15; 1, 23; 2, 7;6, 29: non amplius patet milibus quinque et triginta,
Sall. Fragm. Hist. 4, 1, 34 Kritz:est ab capite paulo amplius mille passibus locus,
Plin. Ep. 10, 90, 1:ab Capsa non amplius duum milium intervallo,
Sall. J. 91, 3:(Catilina) cum initio non amplius duobus milibus (militum) habuisset,
id. C. 56, 2; so,denas alii, alii plures (uxores) habent, set reges eo amplius,
id. J. 80, 7.—And prob. the following ambiguous cases: cum mille non amplius equitibus,
Sall. J. 105, 3:oppidum non amplius mille passuum abesse,
id. ib. 68, 3.—With quam (postAug. and eccl.):d. (α).non amplius, cum plurimum, quam septem horas dormiebat,
Suet. Aug. 78:nec amplius quam septem et viginti dies Brundisii commoratus,
id. ib. 17:Toto triennio semel omnino eam nec amplius quam uno die paucissimis vidit horis,
id. Tib. 51:demoratus dies non amplius quam octo aut decem,
Vulg. Act. 25, 6:ut non amplius apud te quam quarta (pars) remaneret,
Plin. Ep. 5, 19:ut vexillum veteranorum, non amplius quam quingenti numero, copias fuderint,
Tac. A. 3, 21:haud amplius quam ducentos misit,
id. ib. 14, 32:insidiantur ei ex iis viri amplius quam quadraginta,
Vulg. Act. 23, 21.—Amplius, t. t. of judges when they deferred an important case for future examination:(β).Amplius adeo prolixum temporis spatium significat, ut judices quotienscunque significarent, adhuc se audire velle, amplius dicebant. Itaque negotium differebant, unde hodieque ampliari judicium differri dicitur,
Charis. 176 P.; so Don. ad Ter. Eun. 2, 3, 39; cf.also amplio and ampliatio: cum consules re audita amplius de consilii sententia pronuntiavissent,
Cic. Brut. 22, 86:antea vel judicari primo poterat vel amplius pronuntiari,
id. Verr. 2, 1, 26:ut de Philodamo amplius pronuntiaretur,
id. ib. 2, 1, 29.—And metaph.: ego amplius deliberandum censeo,
Ter. Phorm. 2, 4, 17.—Amplius non petere, judicial t. phr., to bring no further action, to make no further claim:(γ).quid ita satis non dedit, AMPLIVS [A SE] NEMINEM PETITVRVM?
Cic. Rosc. Com. 12, 35:Tibi ego, Brute, non solvam, nisi prius a te cavero amplius eo nomine neminem, cujus petitio sit, petiturum,
id. Brut. 5, 18:sunt duo, quae te rogo: primum, ut si quid satis dandum erit, AMPLIVS EO NOMINE NON PETI, cures etc.,
id. Fam. 13, 28 A:quod ille recusarit satis dare amplius abs te non peti,
id. Att. 1, 8, 1.—Hoc amplius, beside the general use given above (II. Comp. b. a), as t. phr. of senators when they approved a measure, but amended it by addition:(δ).Servilio adsentior et HOC AMPLIVS CENSEO, magnum Pompeium fecisse etc.,
Cic. Phil. 12, 21, 50:cui cum essem adsensus, decrevi HOC AMPLIVS, ut etc.,
id. ad Brut. 1, 5, 1;so Seneca: fortasse et post omnes citatus nihil improbabo ex iis, quae priores decreverint, et dicam HOC AMPLIVS CENSEO, Vit. Beat. 3, 2: Quaedam ex istis sunt, quibus adsentire possumus, sed HOC AMPLIVS CENSEO,
id. Q. N. 3, 15, 1.—To this may be added the elliptical phrases, nihil amplius and si nihil amplius:► The form amplius has the ambiguity of the Engl.nihil amplius, denoting that there is nothing further than has been declared: sese ipsum abs te repetit. Nihil amplius,
Cic. Verr. 5, 49, 128;(res publica) ulta suas injurias est per vos interitu tyranni. Nihil amplius,
id. Fam. 12, 1, 2; and, si nihil amplius, marking a limit, if nothing more, at least:excedam tectis? An, si nihil amplius, obstem?
Ov. M. 9, 148.word more, which is sometimes an adj., sometimes a subst., and sometimes an adv., and some of the above examples would admit of different classifications; as, non amplius dicere, not to speak further (adv.) or not to say more (subst.), Plaut. As. 1, 3, 51; but some of them would admit of only one explanation;I.as, ne quos amplius Rhenum transire pateretur,
Caes. B. G. 1, 43. Sup.: amplissimē.Lit., very largely, most abundantly:II.ut quibus militibus amplissime (agri) dati adsignati essent,
in the largest shares, Cic. Phil. 5, 53:duumviri (deos) tribus quam amplissume tum apparari poterat stratis lectis placavere,
Liv. 5, 13, 6 Weissenb.—Fig., most generously, most handsomely:qui amplissime de salute mea decreverint,
Cic. Dom. 44:amplissime laudare,
in the handsomest style, Plin. 18, 3, 3, § 11; Suet. Calig. 15:honores amplissime gessit,
Cic. Verr. 2, 112:pater cum amplissime ex praetura triumphasset,
with the greatest pomp, id. Mur. 15:placere eum quam amplissime supremo suo die efferri,
should be carried forth with every possible solemnity, id. Phil. 9, 7, 16. V. on this word, Hand, Turs. I. pp. 287-296.
См. также в других словарях:
victoire — Victoire, Victoria. Victoire dommageable, Nocentissima victoria. La victoire est en bransle, Nutat victoria. Victoire qui est venuë fort à poinct, Peropportuna victoria. Victoire où il n y a eu personne tué, ou bien peu, Milite incruento… … Thresor de la langue françoyse
SCCIALE Bellum — Historicis dictum est, quod Romanis, cum plerisque Italiae popelis, Etruscis, Latinis, Sabinisque; item cum Marsis, Pelignis, Vestinis, Marrucinis: hosque sequutis Picentibus, Frentanis, Hirpinis, Pompeianis, Venusinis, Appulis, Lucanis,… … Hofmann J. Lexicon universale
